Đây là 1 trong những đánh giá có trong Báo cáo chuyên đề khảo sát tình hình doanh nghiệp cuối năm 2023 và nhận định bối cảnh kinh doanh năm 2024 (Báo cáo) của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) trình Thủ tướng Chính phủ tuần qua. Báo cáo được thực hiện định kỳ 6 tháng một lần về tình hình doanh nghiệp.
Kết quả thực hiện khảo sát trong tháng 12/2023 cho thấy, mặc dù khó khăn của các doanh nghiệp vẫn đang tiếp diễn nhưng tình hình đã dần trở lên lạc quan hơn. Cụ thể, tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá tích cực/rất tích cực tình hình kinh tế vĩ mô hiện nay gấp 2,7 lần.
Khó khăn của các doanh nghiệp vẫn đang tiếp diễn nhưng tình hình đã dần trở lên lạc quan hơn.Tỷ lệ đánh giá tích cực/rất tích cực về kinh tế ngành hiện tại gấp 2,5 lần; tỷ lệ đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế vĩ mô 12 tháng tới gấp gần 3 lần; tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến mở rộng quy mô mạnh tăng gấp 2 lần; tỷ lệ mở rộng quy mô vừa phải tăng gấp 2,5 lần.
So với lần khảo sát tháng 4/2023, các chỉ số, chỉ báo khác về triển vọng tiếp cận vốn, triển vọng thị trường, đánh giá hiệu quả hỗ trợ của chính quyền địa phương đều có tỷ lệ, điểm đánh giá cao. Kết quả này đã phản ánh rõ nét niềm tin của doanh nghiệp đã dần quay trở lại.
Tuy nhiên, tình hình và triển vọng kinh tế qua góc nhìn của doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Trong tổng số 2.734 doanh nghiệp tham gia khảo sát, vẫn có 82,4% doanh nghiệp đánh giá tiêu cực cực/rất tiêu cực về tình hình kinh tế 6 tháng cuối năm 2023; 69,1% đánh giá tiêu cực/rất tiêu cực về triển vọng kinh tế năm 2024.
Về sức mạnh nội tại và dự kiến kinh doanh, có 72,8% doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô, tạm ngừng kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh trong năm 2024.
Trong đó, tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến ngừng kinh doanh, chờ giải thể là 11,8%; dự kiến tạm ngừng kinh doanh là 12.2%; dự kiến giảm mạnh quy mô là 28,2% và 20,6% doanh nghiệp dự kiến giảm nhẹ quy mô.
Trong số các doanh nghiệp dự kiến còn hoạt động năm 2024, có 58,9% cho biết có thể giảm quy mô lao động hơn 5%, trong đó có 16,6% giảm hơn 50%. Ngoài ra, có 60,2% doanh nghiệp dự kiến giảm doanh thu, trong đó tỷ lệ giảm hơn 50% doanh thu là 17,3%.
Đặc biệt so với thời điểm 4/2023, tỷ lệ doanh nghiệp ngừng kinh doanh, chờ giải thể và tạm ngừng kinh doanh không có xu hướng giảm như hầu hết các chỉ báo khác. Thực trạng này cũng cùng xu hướng so với số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê công bố tháng 4/2023 và tháng 12/2023.
Ban IV nhận định, điều này cho thấy doanh nghiệp kiệt sức là sự thật, đặc biệt sau 2 năm Covid-19 và 2 năm phải đối mặt với những bất ổn của kinh tế vĩ mô toàn cầu. Nếu không được vun đắp kịp thời, sức lực của doanh nghiệp sẽ cạn kiệt.
Vì thế, Ban IV cho rằng, năm 2024 là thời điểm cần tiếp tục khoan thư sức dân, sức doanh nghiệp hơn bao giờ hết để nuôi dưỡng niềm tin và năng lực phục hồi của doanh nghiệp cũng như tổng thể nền kinh tế,
Để đáp ứng được yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh năm 2024 nhiều biến số, bên cạnh tinh thần chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, các Bộ, ngành và chính quyền các địa phương cần phải nỗ lực hơn, đặc biệt trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn về đơn hàng; Khó khăn về dòng tiền; Khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục hành chính và đáp ứng các quy định của pháp luật; Nguy cơ hình sự hóa các giao dịch kinh tế và khó khăn về tiếp cận vốn vay.
Đây là những khó khăn không mới, đã được doanh nghiệp phản ánh và nêu ra trong khảo sát tháng 4, giờ tiếp tục được doanh nghiệp đề cập lại ở thời điểm khảo sát tháng 12 này.
Để gỡ khó cho doanh nghiệp, Ban IV đề xuất Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công để nâng cao chất lượng các cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia và cơ sở hạ tầng kết nối nhằm tạo ra năng lực cạnh tranh dài hạn;
Tập trung phát triển nhân lực công nghệ cao, đặc biệt nhân lực cho hệ sinh thái bán dẫn và các xu hướng công nghệ xanh, công nghệ số hiện đại để tận dụng cơ hội do sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị của thế giới đem lại;
Ban IV cũng kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xây dựng nền hành chính, quản trị công kỷ cương, phục vụ, hiệu quả và các chính sách hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân một cách thực chất;
Đồng thời có các giải pháp hình thành và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp dân tộc dẫn dắt vì đây là động lực quan trọng để Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đạt được mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045; chuyển đổi nền kinh tế theo hướng xanh và tuần hoàn để hòa nhịp xu hướng phát triển bền vững của thế giới.
