NHNN đang xây dựng dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021/TT-NHNN ngày 10/11/2021 của Thống đốc NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp nhằm phù hợp với tình hình thị trường, góp phần tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế.
Theo đó, dự thảo sửa đổi khoản 4 Điều 1 của Thông tư số 16/2021 để phù hợp với đặc thù hoạt động của các tổ chức tín dụng tham gia thực hiện chuyển giao bắt buộc. Cụ thể như sau: Việc mua, bán trái phiếu doanh nghiệp giữa tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và tổ chức tín dụng hỗ trợ, tổ chức nhận chuyển giao bắt buộc thực hiện theo phương án phục hồi, phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng bổ sung khoản 14 Điều 4: tổ chức tín dụng phải sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt để thanh toán số tiền mua trái phiếu doanh nghiệp cho doanh nghiệp phát hành, bên bán trái phiếu.
Quy định này nhằm góp phần hỗ trợ theo dõi, giám sát tình hình sử dụng tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, tăng cường minh bạch thông tin, hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển bền vững; đồng thời phù hợp với chủ trương của Chính phủ về thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Cùng với đó, NHNN đề xuất bãi bỏ khoản 11 và khoản 12 Điều 4. Lý giải bãi bỏ quy định này, NHNN cho biết hiện sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã được vận hành và các trái phiếu còn dư nợ phải đăng ký, lưu ký và đăng ký giao dịch theo quy định tại Nghị định số 153/2020 (đã được sửa đổi, bổ sung) nhằm tăng tính minh bạch, gia tăng thanh khoản cho các trái phiếu phát hành riêng lẻ.
Ngoài ra, khi tổ chức tín dụng thực hiện mua lại trái phiếu doanh nghiệp mà tổ chức tín dụng đã bán, tổ chức tín dụng phải tuân thủ các quy định khác tại Thông tư 16/2021 tương tự như khi tổ chức tín dụng mua lần đầu. Do đó, NHNN bãi bỏ quy định này tại Thông tư 16/2021 và Thông tư 03/2023 không cần phải kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành.
Dự thảo còn bổ sung quy định về điều khoản chuyển tiếp nhằm tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng và khách hàng được tiếp tục thực hiện các nội dung trong hợp đồng mua, bán trái phiếu doanh nghiệp đã ký kết phù hợp với quy định của pháp luật có hiệu lực thi hành tại thời điểm ký kết hợp đồng đó hoặc sửa đổi, bổ sung hợp đồng trên kể từ ngày thông tư này có hiệu lực thi hành chỉ được thực hiện khi nội dung sửa đổi, bổ sung phù hợp với quy định tại thông tư này.
Trước đó, ngày 23/4/2023, NHNN đã ban hành Thông tư 03/2023 quy định ngưng hiệu lực thi hành đối với quy định tại khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16/2021 đến hết ngày 31/12/2023 để gia tăng thanh khoản, góp phần hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Thông tư nhằm góp phần tháo gỡ khó khăn cho thị trường.
Dự thảo đang nhận được sự quan tâm của dư luận, bởi thị trường rất kỳ vọng những chủ trương, chính sách mới sẽ tác động tích cực hơn cho sự phát triển của trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian tới.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, quy định trên giúp hỗ trợ một phần thanh khoản cho thị trường trái phiếu. Tổ chức tín dụng tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp sẽ giảm phần nào áp lực trái phiếu đáo hạn trong năm 2024.
Các ngân hàng đang là trái chủ lớn nhất, ước tính chiếm khoảng 34% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành.
Thông tin từ Bộ Tài chính, trong năm 2023, cơ quan này đã làm việc với gần 40 doanh nghiệp có dư nợ trái phiếu lớn đáo hạn trong năm 2023 để đề nghị các doanh nghiệp thu xếp nguồn vốn thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn, đảm bảo giữ chữ tín của doanh nghiệp trên thị trường.
Tính đến ngày 25/12/2023, có 78 doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu với khối lượng 245.900 tỷ đồng, giảm 27% với khoảng 66.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái.
Trước đó, vào cuối tháng 11/2023, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản kiến nghị các vấn đề tiếp tục gỡ khó cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Theo HoREA, năm 2024, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn lên đến 329.500 tỷ đồng, cao hơn gần 22% so với năm nay. Việc phát hành trái phiếu mới để đảo nợ vẫn rất khó khăn vì thiếu vắng bên mua.
