Chuyên gia cảnh báo: Dầu ăn 'hô biến' từ thức ăn chăn nuôi gây ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng

Hàng chục nghìn tấn dầu “bẩn” đưa vào chuỗi cung ứng thực phẩm

Mới đây, Công an tỉnh Hưng Yên triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả có quy mô đặc biệt lớn. Hàng chục nghìn tấn dầu thực vật vốn chỉ được sử dụng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi đã bị “biến hóa” thành dầu ăn mang nhãn hiệu OFood – một thương hiệu thuộc Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food.

Các bị can khai nhận dầu được đưa vào nhiều bếp ăn công nghiệp, nhà hàng và cơ sở chế biến thực phẩm như làng nghề sản xuất bim bim, salad, thực phẩm đóng gói ở Hà Nội và vùng phụ cận. Trong đó, đáng chú ý là khu vực Hoài Đức, nơi có mật độ cơ sở chế biến thực phẩm lớn.

Theo kết quả kiểm nghiệm của cơ quan chức năng, sản phẩm mang nhãn hiệu OFood được công bố là có bổ sung vitamin A – một chất thiết yếu cho sức khỏe người tiêu dùng nhưng không hề chứa thành phần này. Đây là dấu hiệu rõ ràng của hành vi gian lận thương mại, lừa dối người tiêu dùng.

“Không thể đánh đồng dầu công nghiệp với dầu ăn cho người”

Theo PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh – chuyên gia công nghệ thực phẩm, nguyên Giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), dầu thực vật dùng trong công nghiệp hay thức ăn chăn nuôi thường là loại dầu thô, chưa tinh luyện, không đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Loại dầu này có thể chứa nhiều tạp chất, kim loại nặng, dư lượng hóa chất độc hại hoặc phụ gia công nghiệp nếu ăn vào sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Ông Thịnh nhấn mạnh, trong trường hợp dầu không qua xử lý đúng quy trình hoặc được tái chế từ dầu đã sử dụng (dầu chiên lại), các chất độc như aldehyde, peroxit, acrolein sẽ xuất hiện, là tác nhân có thể gây viêm gan, tổn thương tế bào và tăng nguy cơ mắc ung thư đường tiêu hóa.

“Nguy hiểm ở chỗ loại dầu này không gây ngộ độc ngay mà tích tụ dần, âm thầm trong cơ thể. Một khi biểu hiện ra ngoài thì tổn thương đã ở mức nghiêm trọng, thậm chí không thể phục hồi”, ông Thịnh cho biết.

Đồng quan điểm trên, TS. Nguyễn Duy Khánh, chuyên gia an toàn vệ sinh thực phẩm (Trường Đại học Y tế Công cộng) cho rằng, hiện tượng sử dụng nguyên liệu sai mục đích diễn ra không hiếm tại các cơ sở có quy mô nhỏ hoặc mua hàng qua trung gian, trong đó, việc đánh đồng dầu ăn “có vẻ sạch” với dầu đạt chuẩn an toàn thực phẩm là sai lầm nghiêm trọng.

Cũng theo ông Khánh, người lớn có thể phát hiện triệu chứng sớm và xử lý kịp thời, nhưng trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền là những đối tượng dễ tổn thương nhất. Việc tiếp xúc lâu dài với loại dầu không đạt chuẩn có thể gây suy giảm miễn dịch, rối loạn chuyển hóa, thậm chí làm gia tăng các bệnh mãn tính không lây như tim mạch, tiểu đường và ung thư.

Ông Khánh cảnh báo các đơn vị cung cấp suất ăn sẵn, dịch vụ nấu ăn công nghiệp không nên chỉ dựa vào giá cả hay bao bì, nhãn mác mà cần kiểm tra đầy đủ hồ sơ công bố sản phẩm, chứng từ nguồn gốc nguyên liệu, đặc biệt là các sản phẩm rao bán dưới dạng “hàng công nghiệp giá rẻ".

Cần siết chặt quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm

Vụ việc một lần nữa cho thấy kẽ hở trong quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm, từ khâu sản xuất, nhập khẩu nguyên liệu, đến lưu thông và tiêu thụ. Dù có hệ thống pháp luật đầy đủ nhưng công tác hậu kiểm, kiểm soát liên ngành giữa Bộ Công Thương, Bộ Y tế và chính quyền địa phương vẫn còn thiếu hiệu quả.

Từ những sự việc bị phát hiện thời gian qua, các chuyên gia kiến nghị cần tăng cường kiểm tra đột xuất tại các làng nghề chế biến thực phẩm, cơ sở sản xuất suất ăn sẵn. Xây dựng cơ sở dữ liệu minh bạch về nguồn gốc dầu thực vật, phụ gia thực phẩm để doanh nghiệp và người tiêu dùng dễ dàng tra cứu. Xử lý nghiêm các vi phạm, kể cả với đơn vị tiêu thụ sản phẩm nếu cố tình tiếp tay hoặc bỏ qua quy trình kiểm soát.

Việc “hô biến” dầu thức ăn chăn nuôi thành dầu ăn cho người không chỉ là hành vi gian lận thương mại, mà còn là tội ác đối với sức khỏe cộng đồng. Sự vào cuộc mạnh mẽ của cơ quan chức năng là cần thiết, nhưng hơn hết, sự tỉnh táo và chủ động từ chính các cơ sở chế biến thực phẩm, đơn vị tiêu dùng và người dân mới là “lá chắn” hiệu quả nhất trước nguy cơ này.