Chiều ngày 15/10, Ngân hàng Nhà nước tổ chức tọa đàm về thành lập Sàn giao dịch vàng. Tại tọa đàm, các chuyên gia đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có mức độ tích trữ vàng vật chất cao, thể hiện rõ qua thói quen đầu tư và giữ tài sản bằng vàng của người dân trong nhiều thập kỷ.
Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng. Ảnh: VGP
Ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước chia sẻ: “Vấn đề đặt ra hiện nay với hoạt động quản lý là phải cân đối giữa nhu cầu nắm giữ vàng hợp pháp của người dân với nhiệm vụ ổn định tỷ giá, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính tiền tệ quốc gia”.
Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối (NHNN), cho biết lộ trình triển khai sàn giao dịch vàng quốc gia được chia thành ba giai đoạn thí điểm:
Giai đoạn 1 (Khởi động): Sàn giao dịch chỉ tập trung vào giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu. Việc này nhằm mục đích kiểm soát và minh bạch hóa hoạt động nhập khẩu và sản xuất. Trong giai đoạn đầu, sàn sẽ chỉ hoạt động trong phạm vi nội địa, chưa kết nối với các sàn giao dịch vàng quốc tế để đảm bảo kiểm soát rủi ro.
Giai đoạn 2: Mở rộng thêm sản phẩm vàng miếng. Khi đó, khối lượng giao dịch dự kiến sẽ tăng đáng kể.
Giai đoạn 3 (Hoàn thiện): Bao gồm cả vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng (hoặc chứng chỉ quỹ) và công cụ phái sinh. Sàn có thể tiến tới kết nối với quốc tế ở giai đoạn này.
Chiều ngày 15/10, Ngân hàng Nhà nước tổ chức tọa đàm về thành lập Sàn giao dịch vàng. Ảnh: VGP
Lãnh đạo Cục Quản lý ngoại hối cho biết mô hình sàn giao dịch vàng hướng tới ba mục tiêu chính.
Ngắn hạn: Thành lập sàn giao dịch vàng vật chất, đóng vai trò là kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu cho các doanh nghiệp được cấp phép, bảo đảm công khai và minh bạch trong giao dịch.
Trung hạn: Triển khai các sản phẩm giao dịch vàng tài khoản và công cụ phái sinh, theo lộ trình phù hợp với diễn biến thị trường và năng lực quản lý.
Dài hạn: Hạn chế tình trạng nắm giữ vàng vật chất trong dân, chuyển hóa nguồn lực vàng thành vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế thực.
Mục tiêu cốt lõi của hoạt động quản lý hiện nay là phải cân đối giữa nhu cầu nắm giữ vàng hợp pháp của người dân với nhiệm vụ ổn định tỷ giá và bảo đảm an toàn hệ thống tài chính tiền tệ quốc gia.
Quy trình vận hành sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ bao gồm 8 bước chính: cấp phép hoạt động, đăng ký giao dịch, ký quỹ, đặt lệnh, giao nhận vàng vật chất, thanh toán, lưu trữ dữ liệu và giám sát kiểm tra.
NHNN sẽ thí điểm sàn giao dịch vàng theo 3 giai đoạn. Ảnh minh họa
Tại tọa đàm, các chuyên gia đánh giá việc thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia hiện đang nhận được nhiều điều kiện thuận lợi. Trước hết, hành lang pháp lý từng bước được hoàn thiện, trong đó Nghị định 232 sửa đổi một số điều của Nghị định 24 về Quản lý thị trường vàng cho phép Ngân hàng Nhà nước cấp phép nhập khẩu vàng cho ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đủ điều kiện – tạo nền tảng pháp lý quan trọng để kiểm soát và minh bạch hóa các giao dịch vàng trong nền kinh tế.
Bên cạnh đó, tiến bộ trong thử nghiệm tài chính như mô hình sandbox và định hướng phát triển Trung tâm tài chính quốc tế cũng tạo môi trường thuận lợi để triển khai mô hình sàn giao dịch vàng. Một số ngân hàng lớn trong nước đã có kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch chứng khoán và hàng hóa, có thể tận dụng làm nền tảng vận hành.
Ngoài ra, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đã triển khai hiệu quả như Trung Quốc (SGE), Ấn Độ (IIBX) và Singapore (SBMA). Tuy vậy, nhiều thách thức vẫn hiện hữu. Việt Nam là quốc gia có nhu cầu sử dụng vàng ở quy mô lớn, với tâm lý tích trữ vàng sâu rộng trong dân, gây khó khăn trong quản lý. Thêm vào đó, hiện Việt Nam chưa có hệ thống kho lưu trữ vàng tập trung và hệ thống kiểm định chuyên biệt, gây trở ngại cho việc vận hành sàn giao dịch hiệu quả.
Phát biểu kết luận tọa đàm, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh, NHNN không trực tiếp xây dựng hay vận hành sàn vàng, việc này thực tế sẽ do doanh nghiệp nhà nước và tư nhân phối hợp thực hiện dưới sự quản lý của cơ quan chức năng.
Ông Phạm Tiến Dũng cho rằng, quá trình triển khai cần thận trọng và từng bước chắc chắn, bởi đây là chính sách có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô. Trước khi vận hành, phải đánh giá kỹ mô hình, phạm vi hàng hóa giao dịch, cơ chế vận hành, xử lý thông tin.
Trước mắt, sàn vàng sẽ tập trung minh bạch hóa hoạt động nhập khẩu và giao dịch vàng miếng. Các sản phẩm như phái sinh hay chứng chỉ vàng sẽ tiếp tục được phối hợp với Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán nghiên cứu ở giai đoạn tiếp theo.
Phó Thống đốc cũng nhấn mạnh, khâu kiểm định và lưu ký là nền tảng quan trọng, cần thời gian hoàn thiện. Lãnh đạo NHNN lưu ý, có nhiều quan điểm có thể triển khai nhưng cần xác định mục tiêu vĩ mô, cao nhất của việc lập sàn giao dịch vàng. Giai đoạn đầu, sàn chỉ giao dịch vàng đạt tiêu chuẩn quốc tế, song song với việc chuẩn hóa quy trình kiểm định trong nước.
NHNN sẽ xây dựng dự thảo quy định pháp lý, xin ý kiến các bộ, ngành trước khi trình Thủ tướng Chính phủ. "Các đơn vị phối hợp, góp ý khẩn trương để hoàn thành nhiệm vụ trong 10 ngày theo chỉ đạo của Chính phủ", Phó Thống đốc đề nghị.
