Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố kế hoạch sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP với trọng tâm là hướng tới việc thị trường hóa hoạt động quản lý vàng theo cách có lộ trình và kiểm soát chặt chẽ. Một trong những điểm đáng chú ý là cơ chế cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho các ngân hàng, doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện.
Ảnh minh họa.Theo ông Đào Xuân Tuấn – Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối (NHNN), các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu sản xuất vàng miếng sẽ được cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu, căn cứ trên tình hình kinh tế vĩ mô, điều hành chính sách tiền tệ và diễn biến thực tế của thị trường vàng. Cách tiếp cận này vừa tạo ra sự cạnh tranh, vừa giúp Nhà nước giữ vai trò giám sát.
Dự thảo nghị định sửa đổi hiện đã được NHNN hoàn tất, trong đó định hướng sẽ chấm dứt độc quyền Nhà nước trong việc sản xuất vàng miếng và hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu vàng nguyên liệu. Tuy nhiên, mọi khâu liên quan đến nhập khẩu vẫn phải được cơ quan quản lý giám sát thông qua hệ thống cấp phép và lưu trữ dữ liệu giao dịch.
Ngoài ra, dự thảo cũng đặt ra yêu cầu cụ thể với doanh nghiệp được cấp phép như công khai tiêu chuẩn chất lượng, trọng lượng và hàm lượng vàng của sản phẩm. Đồng thời, doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống dữ liệu giao dịch nội bộ, đảm bảo kết nối thông tin với cơ quan chức năng để quản lý.
Khi các doanh nghiệp và ngân hàng được cấp phép sản xuất vàng miếng, thị trường sẽ xuất hiện thêm nhiều thương hiệu mới, giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn. Điều này kỳ vọng sẽ góp phần giảm chênh lệch giá giữa các thương hiệu vàng miếng hiện nay.
Không chỉ vàng miếng, lĩnh vực vàng trang sức mỹ nghệ cũng được điều chỉnh theo hướng khơi thông nguồn cung nguyên liệu. Theo ông Tuấn, hiện có hơn 6.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ, tuy nhiên phần lớn quy mô vốn nhỏ, không đủ điều kiện tự nhập khẩu vàng nguyên liệu.
Do đó, NHNN đề xuất cho phép các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đủ điều kiện nhập khẩu vàng miếng được nhập khẩu vàng nguyên liệu để bán lại cho các doanh nghiệp chế tác vàng trang sức. Cách làm này giúp tăng nguồn cung nhưng vẫn duy trì được kiểm soát thông qua giấy phép và cơ chế minh bạch hóa dữ liệu giao dịch.
Dự thảo cũng yêu cầu các đơn vị nhập khẩu phải công khai quy trình, xây dựng hệ thống lưu trữ thông tin rõ ràng, đảm bảo cung cấp dữ liệu kịp thời cho cơ quan quản lý. Ngoài ra, việc thanh toán trong các giao dịch vàng cũng được khuyến khích thực hiện qua tài khoản ngân hàng và sử dụng hóa đơn điện tử để tăng tính minh bạch.
Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 cũng đề xuất mở rộng trách nhiệm quản lý thị trường vàng tới các bộ, ngành và địa phương, thay vì chỉ tập trung tại NHNN như trước. Một hệ thống dữ liệu tập trung về thị trường vàng sẽ được thiết lập, kết nối và chia sẻ giữa các cơ quan liên quan.
Trong thời gian tới, NHNN khẳng định tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, chủ động để giữ ổn định kinh tế vĩ mô và củng cố niềm tin vào đồng nội tệ. Đồng thời, việc giảm phụ thuộc vào vàng được xem là định hướng chiến lược dài hạn, nhằm chuyển hóa nguồn lực tích trữ vào phát triển kinh tế thực.
Ngoài việc kiểm soát thị trường, NHNN đang cân nhắc nghiên cứu đề án thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc tích hợp vàng vào Sở giao dịch hàng hóa. Đây được kỳ vọng là bước tiến quan trọng để thiết lập một sân chơi minh bạch và chuyên nghiệp hơn cho nhà đầu tư.
Cùng với đó, cơ quan quản lý cũng tính đến khả năng phát triển các kênh đầu tư thay thế để người dân không còn nhu cầu nắm giữ vàng như một kênh trú ẩn. Các chính sách thuế phù hợp đối với giao dịch vàng cũng đang được nghiên cứu, với mục tiêu đưa thị trường vàng dần vào khuôn khổ minh bạch và hiện đại hơn.
