Trong bối cảnh tỷ giá vẫn đang chịu áp lực, USD Index dù đã làm nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phải rất nỗ lực để bình ổn tỷ giá trong nửa đầu năm.
Theo báo cáo từ Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tháng 6 là tháng thứ hai liên tiếp NHNN thực hiện hút ròng trên thị trường mở, quy mô khoảng 99.500 tỷ đồng, tăng mạnh 62% so với tháng trước. Việc hút ròng được cân đối trên cả hai kênh cầm cố giấy tờ có giá và phát hành tín phiếu.
Cụ thể, khoảng 54.000 tỷ đồng đã được hút về qua kênh cầm cố và phần còn lại được hút ròng qua tín phiếu NHNN. Tần suất sử dụng kênh tín phiếu là tích cực hơn, đồng thời, NHNN cũng đã nâng lãi suất tín phiếu lên ngang bằng với lãi suất của kênh cầm cố ở mức 4,5%/năm trong tháng 6. Bù lại, NHNN điều tiết kỳ hạn tín phiếu từ 28 ngày còn 14 ngày, nhằm mục đích ứng phó với những thanh khoản ngắn hạn.
NHNN đã bán ra hơn 6 tỷ USD
Riêng trong tháng 6, VDSC ước tính NHNN cũng đã bán ra khoảng 1,9 tỷ USD (khoảng 48.300 tỷ đồng), giảm so với quy mô bán ngoại tệ của tháng 5/2024 song luỹ kế đến ngày 3/7, công ty này ước tính NHNN đã bán ra khoảng 6,4 tỷ USD (tương đương 162.500 tỷ đồng).
Tổng hợp hai kết quả điều hành trên, VDSC nhận thấy NHNN thực chất là không trung hoà lượng tiền đồng hút về qua kênh bán ngoại tệ. Tại ngày 4/7, số dư trên thị trường mở đối với kênh cầm cố và kênh tín phiếu lần lượt là 34.500 tỷ đồng và 147.800 tỷ đồng.
Những bất ổn tỷ giá chủ yếu đến từ việc đồng USD mạnh lên trong những tháng đầu năm nay khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục kéo dài thời gian giữ lãi suất ở mức cao. Hồi đầu năm, giới phân tích nhận định Fed có thể sẽ hạ lãi suất vào tháng 6 để kích thích tăng trưởng kinh tế, song điều này đã không xảy ra.
Lạm phát dai dẳng của Mỹ khiến Fed phải thận trọng hơn trong việc đảo chiều chính sách tiền tệ. Việc giữ lãi suất ở mức cao không chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Mỹ mà còn gây tác động đến tỷ giá của Việt Nam.
Lãi suất cho vay qua đêm tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng sau khi giảm nhẹ vào cuối tháng 6/2024 đã bật tăng trở lại về vùng 4,5%/năm trong những ngày đầu tháng 7.
Việc hút tiền qua thị trường mở và bán ngoại tệ một mặt giúp lãi suất liên ngân hàng duy trì ở mức cao, nhưng đồng thời có khả năng khiến cho thanh khoản tiền đồng trở nên khó khăn. Điều này sẽ dẫn đến rủi ro về mặt thanh khoản của hệ thống trong thời gian tới khi cung tiền M2 và huy động tăng chậm nhưng tín dụng đang tăng tốc trở lại.
Ông Trần Ngọc Báu, CEO CTCP Dữ liệu và Công nghệ tài chính WiGroup. (Ảnh: NVCC).
Phát biểu tại toạ đàm DATA TALK: 'Đầu tư vào vàng, chứng khoán hay bất động sản nửa cuối năm?' do VietnamBiz tổ chức ngày 5/7, ông Trần Ngọc Báu, CEO CTCP Dữ liệu và Công nghệ tài chính WiGroup cũng cho rằng tỷ giá vẫn đang chịu áp lực. Ông ước tính NHNN đã bán ra khoảng 6 tỷ USD kể từ đầu năm đến nay.
Mặc dù, NHNN không công bố con số dự trữ ngoại hối chính xác song Phó Thống đốc Đào Minh Tú từng cho biết, đến cuối năm 2023, dự trữ ngoại hối của Việt Nam khoảng 100 tỷ USD.
Như vậy, nếu bán khoảng 6 tỷ USD để bình ổn tỷ giá, dự trữ ngoại hối hiện vẫn còn khoảng trên 90 tỷ USD.
Theo ông Báu, Việt Nam duy trì nới lỏng chính sách tiền tệ trong trạng thái Fed thắt chặt thì áp lực tỷ giá là khó tránh khỏi. Hiện tại, lãi suất của Mỹ đang ở mức cao nhất từ 5,25 - 5,5%.
Giới phân tích nhận định Fed có thể giảm lãi suất hai lần trong năm nay xuống còn 4,75 - 5,0%. Song từ nay cho đến khi Fed hạ lãi suất NHNN chỉ có hai lựa chọn: Tiếp tục bán ra USD hoặc tăng lãi suất.
CEO Wigroup phân tích, nếu gồng theo đồng USD để VND tránh mất giá quá lớn thì sẽ phải tiếp tục bán ra dự trữ ngoại hối. Đồng thời, thanh khoản trong nước cũng căng thẳng hơn bởi bơm USD ra NHNN phải hút VND vào.
Lựa chọn thứ hai là NHNN phải tăng lãi suất. Hiện lãi suất trên thị trường 1 đã tăng và thị trường 2 cũng rục rịch tăng song lãi suất điều hành vẫn giữ nguyên.
Việc tăng lãi suất hay không theo ông Báu không chỉ phụ thuộc vào sức khoẻ nền kinh tế của Việt Nam mà còn bị ảnh hưởng bởi chính sách tiền tệ của những nền kinh tế khác như Mỹ chẳng hạn.
Áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu ở nửa cuối năm
Nhìn về chính sách tiền tệ trong nửa cuối năm nay, các chuyên gia từ VDSC đánh giá NHNN vẫn phải đối diện với áp lực về tỷ giá trong nửa cuối năm 2024.
Nguyên nhân là sức mạnh của đồng USD được dự báo sẽ duy trì bởi chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và các nước khác vẫn cao do Fed cắt lãi suất chậm hơn và ít hơn các Ngân hàng Trung ương khác và nhiều nhà kinh tế cho rằng nếu Trump thắng cử trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới sẽ khiến lạm phát tăng trở lại.
Từ đó, ảnh hưởng đến quyết định lãi suất của Fed, và rủi ro địa chính trị kéo dài dẫn đến nhu cầu tích trữ USD như một kênh trú ẩn an toàn. "Dựa trên triển vọng này, chúng tôi cho rằng NHNN có thể phải tiếp tục tiêu hao dự trữ ngoại hối nếu muốn kiềm giữ tỷ giá", VDSC nhận định.
Do dự trữ ngoại hối của Việt Nam hạn hẹp trong khi nhu cầu đối với đồng USD thường tăng trong giai đoạn gần cuối năm. Điều này sẽ tiềm ẩn rủi ro việc tiêu hao dự trữ ngoại hối của NHNN không đạt được mục đích kiềm chế đà tăng của tỷ giá.
"Như vậy, giải pháp sắp tới có thể là NHNN sẽ nâng tiếp lãi suất trên thị trường mở để thu hẹp chênh lệch lãi suất USD - VND trên thị trường liên ngân hàng, mức tăng kỳ vọng của chúng tôi là 25 - 50 điểm cơ bản", các chuyên gia từ VDSC nêu rõ.
Hiện tại, lãi suất phát hành tín phiếu và cầm cố trên thị trường mở đều là 4,5%/năm, tương đương với lãi suất tái cấp vốn. Do đó, trong kịch bản không cầm cự được tiếp với dự trữ ngoại hối, VDSC đánh giá NHNN sẽ nâng lãi suất điều hành thêm 25 - 50 điểm cơ bản trong nửa cuối năm 2024.
Trong nửa đầu năm 2024, lãi suất huy động đã trải qua một đợt phục hồi từ vùng đáy, bình quân tăng khoảng 30 - 50 điểm so với cuối tháng 3/2024. Tuy nhiên, lãi suất huy động vẫn thấp hơn khoảng 15 - 45 điểm so với cuối năm ngoái.
"Trong nửa sau năm 2024, chúng tôi cho rằng lãi suất huy động tăng thêm khoảng 50-100 điểm cơ bản là một kịch bản phù hợp dựa trên biến động kỳ vọng của tỷ giá và lãi suất chính sách. Riêng đối với lãi suất cho vay, thống kê của NHNN cho thấy mặt bằng lãi suất cho vay giảm khoảng 90 điểm cơ bản trong 5 tháng đầu năm, nhanh hơn tốc độ giảm của lãi suất huy động", các chuyên gia từ VDSC dự báo.
Việc lãi suất huy động tăng trở lại sẽ ảnh hưởng đến đà giảm của lãi suất cho vay, tuy nhiên, VDSC kỳ vọng tác động này sẽ chỉ bộc lộ rõ hơn vào quý cuối năm hoặc đầu năm 2025.
