Nơi có tiềm năng về gió lại là nơi có phụ tải thấp
Giải trình trước Quốc hội về vấn đề phát triển năng lượng tái tạo gây lãng phí trong thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng lớn để phát triển điện gió và mặt trời. Tuy nhiên, có một số nghịch lý là nơi có tiềm năng về nắng và gió lại là nơi có phụ tải thấp, vì thế muốn sử dụng nguồn năng lượng này phải đầu tư khá lớn cho hệ thống truyền tải hoặc lưu trữ điện.
Mặt khác, để duy trì thường xuyên, an toàn hệ thống điện và phát huy hiệu quả năng lượng tái tạo thì phải có một số nguồn điện nền ổn định, nghĩa là phải có khả năng phát liên tục 24/24 để bù đắp cho những khi không có nắng, gió.
Về cơ chế giá cho các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp như khung giá hiện hành, ông Diên khẳng định cơ chế này phù hợp với giá thế giới và thực tiễn trong nước.
Về vấn đề xử lý đối với dự án điện gió mặt trời không đủ điều kiện tham gia giá FIT, ông Diên thừa nhận sự lãng phí khi hàng chục dự án điện mặt trời và điện gió được đầu tư mà việc khai thác, sử dụng không hiệu quả.
“Để không lãng phí mà cũng không bị xem là hợp thức hóa cái sai, thậm chí là vi phạm quy định pháp luật hiện hành, thì rất cần phải có chủ trương của cấp có thẩm quyền chấp nhận, nỗ lực của các chủ đầu tư và sự vào cuộc đồng bộ của các ngành chức năng, chính quyền các địa phương”, ông Diên nói.
Cung cấp thêm thông tin về các dự án cụ thể, ông Diên cho biết, hiện cả nước có 85 nhà máy đã ký hợp đồng mua bán điện nhưng không đủ điều kiện giá FIT với tổng công suất là 4.736 MW.
Để tránh lãng phí công suất của các dự án này, ông Diên cho biết, căn cứ Luật Giá, Luật Điện lực và các nghị định liên quan, Chính phủ đã chỉ đạo ban hành Thông tư 15, Quyết định 21 quy định phương pháp xác định và khung giá áp dụng cho các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp.
Nhà đầu tư chậm gửi hồ sơ đàm phán giá
Bộ Công Thương cho biết đã có nhiều văn bản đôn đốc các chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục chỉ đạo, hướng dẫn EVN khẩn trương phối hợp với nhà đầu tư thỏa thuận thống nhất giá điện để sớm đưa các dự án này vào vận hành.
Tuy nhiên, cũng theo ông Diên, đến ngày 30/3, tức là sau 2 tháng quyết định khung giá có hiệu lực, chỉ có 1 nhà đầu tư đến nộp hồ sơ.
Đến ngày 31/5, đã có 59/85 nhà máy có công suất 3.389 MW, chiếm 71,6 % số dự án, đã nộp hồ sơ tới EVN, trong đó có 50 dự án đang được đề xuất giá tạm thời bằng 50% khung giá để tiếp tục hoàn thiện các thủ tục. Hiện còn 26 nhà máy với công suất là 1.346 MW, chiếm 28,4% số dự án, vẫn chưa gửi hồ sơ tới EVN.
“Các chủ đầu tư chậm hồ sơ đó thực chất là không muốn đàm phán với EVN trong khung giá mà Bộ Công Thương ban hành vì cho rằng giá thấp và cũng có thể là chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý hoặc nhà máy ở vị trí khó khăn về truyền tải điện”, ông Diên nói.
Kiến nghị giải pháp tháo gỡ vấn đề này, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết Bộ đã đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm cho chủ trương, cơ chế tháo gỡ để Bộ Công Thương, các bộ, ngành và địa phương có cơ sở chỉ đạo giải quyết dứt điểm vấn đề trên, tránh lãng phí nguồn lực, bức xúc cho xã hội, bảo đảm hài hòa lợi ích nhưng các tổ chức và cá nhân thực thi nhiệm vụ này không bị xem là vi phạm pháp luật.
