Kết quả đạt được và những hạn chế cần khắc phục
Quốc hội đã ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc chỉ đạo quyết liệt các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội. Nhờ triển khai chính sách tài khóa hiệu quả, đồng bộ với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phục hồi kinh tế, công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà nước đã được tăng cường.
Cụ thể, thu ngân sách nhà nước đã vượt 9,3% so với dự toán. Chi ngân sách nhà nước được quản lý chặt chẽ, thực hiện tiết kiệm chi thường xuyên để ưu tiên bố trí tăng chi đầu tư phát triển. Tỷ trọng nợ công, nợ Chính phủ so với GDP giảm và nằm trong giới hạn cho phép. Các chính sách an sinh xã hội được quan tâm thực hiện tốt.
Tuy nhiên, Quốc hội cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương, thực hiện các quy định pháp luật và các nghị quyết về lập, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách nhà nước.
Thủ tướng yêu cầu chấn chỉnh lập, chấp hành quyết toán ngân sách nhà nước. Ảnh minh họa
Để nâng cao kỷ cương quản lý tài chính – ngân sách nhà nước, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiếp tục phát huy kết quả, đồng thời thực hiện quyết liệt, đồng bộ các nội dung tại Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 23/6/2023 về chấn chỉnh kỷ luật tài chính.
Nhiệm vụ trọng tâm về lập, quản lý và sử dụng ngân sách
Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong lập, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước.
Nâng cao chất lượng dự toán và đẩy nhanh giải ngân đầu tư công
Cần nâng cao chất lượng lập dự toán thu, chi ngân sách nhà nước để đảm bảo sát đúng yêu cầu và khả năng thực hiện, từ đó huy động và sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách.
Đặc biệt, cần quan tâm, chú trọng công tác chuẩn bị đầu tư, lập, phân bổ vốn, tổ chức và triển khai thực hiện các dự án đầu tư. Yêu cầu đẩy nhanh việc thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công hằng năm, nhất là đối với các dự án sử dụng vốn vay ODA. Công tác thanh toán khối lượng hoàn thành và quyết toán các chương trình, dự án đầu tư phải thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Quản lý chặt chẽ chi chuyển nguồn và xử lý tạm ứng
Việc quản lý các khoản chi ngân sách được thắt chặt hơn thông qua các biện pháp: Kiểm tra, rà soát phương án phân bổ, sử dụng số tăng thu ngân sách nhà nước theo Điều 1 của Nghị quyết số 223/2025/QH15, đảm bảo tuân thủ quy định. Quản lý chặt chẽ các khoản chi chuyển nguồn ngân sách nhà nước.
Rà soát, hủy bỏ, thu hồi triệt để các khoản chi sử dụng không đúng quy định hoặc hết thời gian giải ngân. Thu hồi toàn bộ các khoản ngân sách trung ương hỗ trợ cho các địa phương năm 2024 và năm 2023 trở về trước mà quản lý, sử dụng không đúng quy định hoặc hết thời gian giải ngân, nhằm mục đích giảm bội chi ngân sách trung ương.
Bộ, cơ quan trung ương, địa phương phải báo cáo chi tiết số chi chuyển nguồn ngân sách năm 2024 sang năm 2025 và báo cáo nguồn cải cách chính sách tiền lương chưa sử dụng tính đến ngày 31/12/2024.
Quản lý chặt chẽ việc tạm ứng chi ngân sách nhà nước. Trong năm 2025, phải tiếp tục xử lý, thu hồi dứt điểm số tạm ứng quá thời hạn quy định. Cần làm rõ các trường hợp không có khả năng thu hồi số kinh phí tạm ứng quá thời hạn.
Xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản và thu hồi vốn ứng trước
Thủ tướng yêu cầu không để phát sinh mới nợ đọng xây dựng cơ bản. Đồng thời, cần rà soát, xác định số nợ đọng xây dựng cơ bản vốn ngân sách nhà nước tại các thời điểm 31/12/2023, 31/12/2024 và 31/12/2025.
Các cơ quan phải khẩn trương rà soát, thực hiện thu hồi toàn bộ số vốn ngân sách trung ương đã ứng trước nhưng chưa bố trí thu hồi trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Tăng cường thanh tra, kiểm tra và trách nhiệm người đứng đầu
Để đảm bảo kỷ cương, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương cần đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và cụ thể hóa trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước.
Yêu cầu làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm người đứng đầu, các tập thể, cá nhân không chấp hành nghiêm các quy định pháp luật trong lập, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023 và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Trên cơ sở đó, phải kiểm điểm các tập thể, cá nhân có vi phạm.
Kiểm soát bội chi và xử lý kiến nghị của kiểm toán nhà nước
Kiểm soát An ninh Tài chính Quốc gia
Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ tiếp tục kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, nợ công để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia và ổn định kinh tế vĩ mô. Bộ Tài chính cần quản lý chặt chẽ việc huy động vốn vay bù đắp bội chi và trả nợ gốc, đồng thời theo dõi, đánh giá tiến độ thu, chi để huy động vốn trái phiếu Chính phủ đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả.
Thực hiện Kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương, địa phương rà soát và thực hiện đầy đủ các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đối với quyết toán niên độ ngân sách nhà nước năm 2023 trở về trước. Các cơ quan chưa điều chỉnh đầy đủ số liệu quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023 theo kiến nghị tại Báo cáo số 41/BC-KTNN ngày 13/5/2025 phải khẩn trương thực hiện.
Bộ Tài chính phối hợp với Kiểm toán Nhà nước để đôn đốc việc xử lý, điều chỉnh quyết toán ngân sách. Bộ Tài chính cũng chủ trì tổng hợp kết quả thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, trình Chính phủ, Quốc hội cùng với báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2024.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu, xây dựng cơ chế xử lý chung đối với các kết luận, kiến nghị kiểm toán không còn khả năng thực hiện do các đơn vị, doanh nghiệp phá sản/giải thể hoặc cá nhân đã chết/mất năng lực hành vi dân sự, và các trường hợp bất khả kháng khác. Bộ Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ đề xuất sửa đổi các luật liên quan để xử lý các vấn đề không thuộc thẩm quyền.
Bộ Nội vụ có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra và tổng hợp danh sách, mức độ, hình thức và kết quả xử lý vi phạm của các tổ chức, cá nhân liên quan trong quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính – ngân sách, đầu tư công, tài sản công, sau đó gửi Bộ Tài chính để tổng hợp chung trình Quốc hội.
