Dư nợ tín dụng xanh chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế
Chia sẻ tại Lễ ra mắt Diễn đàn ESG Việt Nam do Báo Dân trí tổ chức chiều 22/5, ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - khẳng định, thực hành ESG, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và là mục tiêu mà mọi quốc gia hướng tới.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú tại Lễ ra mắt Diễn đàn ESG Việt Nam (Ảnh: BTC)
Theo ông Tú, Việt Nam là một trong những nước đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về môi trường, xã hội và chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế, đời sống của người dân. Vì vậy, thời gian qua, Việt Nam đã tích cực tham gia thực hiện các cam kết quốc tế về chuyển đổi xanh, giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Cụ thể, báo cáo của Hội nghị COP27 tại Ai Cập năm 2022 đánh giá, trong số gần 150 quốc gia cam kết thực hiện mục tiêu Net Zero, Việt Nam là một trong các quốc gia đã có những hành động nhanh, kịp thời để triển khai cam kết bằng việc ban hành khung chính sách tăng trưởng xanh. Trong đó có thể kể đến Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050, Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP 26, Luật Bảo vệ môi trường 2020,... Lãnh đạo NHNN nhấn mạnh, khung chính sách nói trên đã khuôn khổ pháp lý thúc đẩy các công cụ kinh tế thực hiện tăng trưởng xanh như tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh, yêu cầu quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng.
Ông Đào Minh Tú cho hay, xác định vai trò là kênh cung ứng tài chính quan trọng của nền kinh tế, ngành Ngân hàng nhận thức rõ trách nhiệm trong việc ‘xanh hóa’ dòng vốn đầu tư cho mục tiêu phát triển bền vững, trong đó có yêu cầu về áp dụng các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị (ESG), góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.
Phó Thống đốc NHNN chỉ rõ, yêu cầu này xuất phát từ 4 yếu tố. Thứ nhất là sự gia tăng các quy định về ESG đòi hỏi các ngân hàng phải tuân thủ và cập nhật liên tục những đổi mới trong quy định và chính sách để ngày càng thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội. Thứ hai là nâng cao uy tín của ngân hàng thông qua việc tích hợp và minh bạch các vấn đề liên quan đến ESG.
Thứ ba là cải thiện hiệu quả quản trị rủi ro, vì rủi ro ESG không đứng độc lập hay tách biệt, mà còn liên đới tới các rủi ro của tổ chức tín dụng, bao gồm rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường, rủi ro thanh khoản, rủi ro danh tiếng. Cuối cùng, khi áp dụng ESG, các tổ chức tín dụng có cơ hội mở rộng thị trường, phát triển các sản phẩm tín dụng trong quá trình tiếp nhận các dòng vốn đầu tư xanh từ các tổ chức tài chính quốc tế.
Trên thực tế, NHNN cũng đã ban hành nhiều Chỉ thị, Thông tư nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; định hướng các tổ chức tín dụng phát triển hoạt động ngân hàng xanh hướng đến bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững...
Ông Đào Minh Tú cho biết, giai đoạn 2014-2020 và theo dõi từ 2021 đến nay, các tổ chức tín dụng đã có sự thay đổi về nhận thức hướng tới hoạt động bền vững. Nhiều tổ chức tín dụng, trên cơ sở quy định của NHNN đã chủ động hợp tác, tiếp nhận các nguồn vốn xanh, hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức tài chính quốc tế để xây dựng quy chế nội bộ thực hiện quản lý rủi ro môi trường và xã hội cho một số hoạt động cấp tín dụng đối với khách hàng.
"Giai đoạn 2017-2023, dư nợ cấp tín dụng của hệ thống đối với các lĩnh vực xanh có mức tăng trưởng bình quân đạt hơn 22%/năm. Tính đến ngày 31/3/2024, đã có 47 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng xanh với giá trị 636.964 tỷ đồng, chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Dư nợ tín dụng được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội của hệ thống tổ chức tín dụng tăng trưởng đều qua các năm, đến nay đạt khoảng 2,9 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 21%/tổng dư nợ cho vay của nền kinh tế", ông Tú thông tin.
Chờ chính sách "khơi nguồn" tín dụng xanh
Phó Thống đốc NHNN khẳng định, nhà điều hành tiền tệ hiểu rằng, việc thực hành ESG, xanh hóa hoạt động ngành ngân hàng, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững vừa là cơ hội, vừa là thách thức, vừa đòi hỏi phải khẩn trương, quyết liệt từ nhận thức tới hành động, vừa phải từng bước hoàn thiện các chính sách, cơ chế về tiền tệ tín dụng cho quá trình tổ chức triển khai của các tổ chức tín dụng.
Theo đó, sắp tới, NHNN sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tăng cường quản lý rủi ro môi trường, xã hội và rủi ro khí hậu trong hoạt động cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng; đồng thời theo dõi, hướng dẫn và kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình các tổ chức tín dụng thực hiện quản lý rủi ro môi trường theo quy định tại Thông tư 17/2022. Đơn vị này cũng sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung nguồn lực để tài trợ vốn cho các ngành, lĩnh vực kinh tế xanh, các dự án mô hình kinh tế góp phần thực hiện các yêu cầu về đổi mới mô hình tăng trưởng quốc gia, phát thải thấp; đồng thời hướng dẫn các tổ chức tín dụng cấp tín dụng xanh, báo cáo tình hình triển khai tín dụng xanh sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia.
Ngoài ra, NHNN sẽ tích cực tham gia các Diễn đàn trong nước và quốc tế về tín dụng xanh, ngân hàng xanh, thực hành ESG và tăng trưởng bền vững; đồng thời thúc đẩy các hoạt động truyền thông, đào tạo nâng cao nhận thức và chất lượng của nguồn nhân lực ngành ngân hàng nhằm đáp ứng các yêu cầu triển khai về thực hành ESG cũng như các tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển bền vững.
Liên quan đến vấn đề chính sách, tại Toạ đàm “Net Zero – Cam kết và hành động vì tương lai bền vững” diễn ra trong khuôn khổ sự kiện, các nhà chính sách đã đưa ra một số đánh giá về thực trạng tín dụng xanh hiện nay.
Theo ông Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), Danh mục phân loại xanh quốc gia có thể tạo ra 'ngôn ngữ chung' giữa ngân hàng và doanh nghiệp, để họ gặp gỡ nhau trong việc tăng trưởng xanh.
TS. Bùi Thanh Minh - Phó giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) (Ảnh: BTC)
"Khi doanh nghiệp chuyển đổi xanh hay thay đổi công nghệ thì nguồn tài chính là vấn đề rất quan trọng. Việc tiếp cận vốn cho tăng trưởng xanh hiện vẫn đang rất hạn chế, khó khăn. Trước đó, tại nhiều sự kiện liên quan đến phát triển xanh, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đều cho rằng việc chưa có Danh mục phân loại xanh quốc gia khiến các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận và dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực xanh từ cả quốc tế và trong nước bị cản trở", ông Minh nói.
Đồng quan điểm, TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, Việt Nam mới đi được 1/4 chặng đường hoàn thiện khung chính sách cho tăng trưởng xanh, trong đó yếu nhất là ở khâu thực thi chính sách.
"Chúng ta đã có sổ tay hướng dẫn tín dụng xanh, trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững nhưng vẫn chưa có Danh mục phân loại xanh, các tiêu chí về môi trường. Đây là lý do chủ trương đã có nhưng tín dụng với các dự án xanh mới chỉ chiếm 4 - 5% tổng dư nợ tín dụng trong nền kinh tế", ông Tuấn phân tích.
