Trong báo cáo của Ngân hàng Nhà nước về việc thực hiện Nghị quyết số 62/2022/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, cơ quan này đã nêu nguyên nhân đến nay chưa thể chấm dứt hoàn toàn việc giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng.
Lý do chưa thể bỏ room tín dụng được Ngân hàng Nhà nước chỉ ra là trong bối cảnh gánh nặng cung ứng vốn cho nền kinh tế vẫn chủ yếu dồn lên kênh tín dụng ngân hàng, nếu không có biện pháp kiểm soát tăng trưởng tín dụng sẽ dẫn đến khả năng lặp lại những hệ lụy như giai đoạn trước năm 2011, gây bất ổn vĩ mô, rủi ro lạm phát gia tăng, đồng thời rủi ro nợ xấu tăng cao, đe dọa an toàn hệ thống ngân hàng.
Trong khi đó, hệ thống tổ chức tín dụng còn đang trong quá trình cơ cấu lại và xử lý nợ xấu, từng bước nâng cao chuẩn mực quản trị theo thông lệ quốc tế.
Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước cho rằng việc duy trì công cụ hạn mức tín dụng là cần thiết để đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
“Việc dỡ bỏ biện pháp này cần thận trọng, có lộ trình thích hợp, đảm bảo các điều kiện cần thiết khi có đủ biện pháp kiểm soát, thay thế phù hợp và từng bước thực hiện phù hợp với điều kiện thị trường”, Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Theo Ngân hàng Nhà nước, tăng trưởng tín dụng đến nay vẫn an toàn, hiệu quả, lành mạnh, hạn chế nợ xấu gia tăng và phát sinh, đảm bảo an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng; hướng tín dụng vào các ngành sản xuất, lĩnh vực ưu tiên - động lực tăng trưởng kinh tế; kiểm soát chặt chẽ đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Kết quả, đến ngày 30/9/2024, tín dụng toàn hệ thống tăng 9% so với cuối năm 2023 (cùng kỳ tăng 6,92%). Hiện nay, các tổ chức tín dụng còn khá nhiều dư địa về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng để cung ứng vốn cho vay đối với nền kinh tế.
Room tín dụng đã được Ngân hàng Nhà nước sử dụng từ năm 2011 như một công cụ để kiểm soát quy mô tín dụng, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, từ kiểm soát lạm phát đến ổn định tỷ giá.
Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, cơ chế này dần bộc lộ những bất cập. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt trong các ngành sản xuất, bất động sản hay tiêu dùng, thường xuyên đối mặt với tình trạng thiếu vốn khi các ngân hàng bị giới hạn bởi “room”.
Tại Công điện 128 về nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước sớm xây dựng lộ trình và thí điểm việc bỏ giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng từ năm 2026.
Ngân hàng Nhà nước đang trong lộ trình tiến tới thí điểm bỏ room tín dụng từ năm 2026. Hiện các ngân hàng mong được bỏ room tín dụng để chủ động hơn trong xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng hàng năm, song lãnh đạo các ngân hàng cũng thừa nhận rằng, việc tự xây dựng room tín dụng buộc ngân hàng phải tăng khả năng chịu trách nhiệm trước cổ đông và cơ quan quản lý trong việc tự xác định “điểm an toàn” của chính mình. Theo đó, xác định room tín dụng không chỉ phụ thuộc vào tiềm lực vốn, mà còn phụ thuộc vào năng lực quản trị rủi ro của mỗi ngân hàng.
Bỏ room tín dụng sẽ giải phóng dòng vốn, giúp ngân hàng vượt qua rào cản “hết room” để bơm mạnh vốn ra thị trường.
Giới phân tích cho rằng, việc tháo bỏ giới hạn này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu vốn ngày càng tăng của nền kinh tế, tăng tính cạnh tranh, minh bạch: ngân hàng sẽ phải cạnh tranh dựa trên năng lực thực sự, từ quản trị rủi ro đến chất lượng dịch vụ, thay vì phụ thuộc vào hạn mức được cấp. Điều này giảm dần cơ chế “xin - cho”, tạo môi trường tài chính công bằng hơn.
