Bộ Tài chính vừa có công văn hồi đáp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về đánh giá tác động của cải cách tiền lương mới từ ngày 1/7 đến thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH).
Cơ quan này đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tính toán lại mức đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp BHXH 15%; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công cách mạng 29,2% (từ 2.055.000 đồng lên 2.655.000 đồng mỗi tháng); tăng chuẩn trợ cấp xã hội 38,9% (từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng mỗi tháng).
Theo ước tính sơ bộ của Bộ Tài chính, với mức tăng như trên, tổng kinh phí chi trả là 17.276 tỷ đồng, gấp 2,3 lần nguồn kinh phí được Quốc hội phê duyệt (7.430 tỷ đồng). Điều này là vượt khả năng cân đối của dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024 đã được Quốc hội quyết định (tối đa là 7.430 tỷ đồng).
Về dự toán kinh phí ngân sách Nhà nước bố trí để thực hiện việc điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, Bộ Tài chính cho biết, theo Nghị quyết số 104/2023/QH15 về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024, nêu rõ, cải cách tiền lương và điều chỉnh lương hưu, một số chế độ trợ cấp, phụ cấp, chính sách an sinh xã hội là 74.048 tỷ đồng.
Nghị quyết số 104/2023/QH15 cũng đề cập nội dung dành nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước tối đa khoảng 7.430 tỷ đồng trong 6 tháng cuối năm 2024 để điều chỉnh các mức tăng về lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng.
Bộ Tài chính nêu rõ ngân sách Trung ương khó khăn, tiền bố trí cho tăng lương hưu và các khoản trợ cấp hạn chế trong khi một số địa phương dư nguồn lực lớn cho cải cách tiền lương.
Nhằm giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước và chủ động nguồn kinh phí, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội báo cáo cấp thẩm quyền cho phép dùng nguồn tích lũy của trung ương và tiền còn dư của địa phương sau cải cách tiền lương để chi cho các chính sách này.
Hơn nữa, từ ngày 1/7, lương cơ sở (1,8 triệu đồng) không còn, trong khi hàng loạt chế độ BHXH, BHYT, an sinh xã hội lấy mức lương này làm căn cứ. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cùng các ban ngành liên quan báo cáo Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 5 xem xét mức chuẩn làm cơ sở để đảm bảo tính pháp lý, sự thống nhất khi thực hiện các chế độ.
Từ giữa năm 2024, cán bộ, công chức, viên chức sẽ được trả lương theo vị trí việc làm thay vì hệ số cào bằng hiện nay. Dự kiến từ năm 2025, tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang tiếp tục tăng bình quân 7% mỗi năm, đến khi mức lương thấp nhất khu vực công bằng hoặc cao hơn mức lương thấp nhất vùng 1 khu vực doanh nghiệp (lương tối thiểu vùng 1 hiện là 4,68 triệu đồng).
Chính phủ đã trích lập được nguồn 560.000 tỷ đồng, đảm bảo đủ cải cách tiền lương đến năm 2026.
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang dự thảo chính sách tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công. Thời gian tăng từ ngày 1/7/2024, trùng với thời điểm tăng lương cơ sở và lương tối thiểu vùng.
Hiện nay, Việt Nam có gần 3,4 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng từ Quỹ bảo hiểm xã hội và 1,8 triệu người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ ngân sách nhà nước.
Người Việt Nam hưởng hưu trí tối đa 75%. Tuy nhiên, tiền lương tính đóng bảo hiểm thấp nên lương hưu bình quân chỉ đạt 5,4 triệu đồng/người/tháng.
Trước đó Bộ Nội vụ cho biết, với phương án cải cách tiền lương thực hiện theo Nghị quyết 27 của Trung ương, từ ngày 1/7, dự kiến tiền lương bình quân chung của cán bộ, công chức, viên chức sẽ được tăng khoảng 30% (tính cả lương cơ bản và phụ cấp).
Từ năm 2025, mức lương này sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng thêm bình quân hàng năm khoảng 7%/năm. Bộ Nội vụ đang tham mưu cho cấp có thẩm quyền để xây dựng hệ thống bảng lương gồm lương cơ bản chiếm 70% và phụ cấp chiếm 30% tổng quỹ lương.
Ngoài ra, còn có thêm 10% quỹ lương cơ bản để người đứng đầu cơ quan, đơn vị khen thưởng. Đồng thời, người đứng đầu có quyền trong việc ban hành cơ chế để sử dụng nguồn kinh phí chi thường xuyên thuê chuyên gia, thu hút và trọng dụng những người có tài năng vào trong khu vực công.
Theo tính toán của Chính phủ, để thực hiện cải cách tiền lương, dự kiến tổng nhu cầu kinh phí tăng thêm từ ngân sách trong giai đoạn 2024 - 2026 là hơn 499 ngàn tỷ đồng. Trong đó, chi cho cải cách tiền lương là 470 ngàn tỷ đồng, điều chỉnh lương hưu là 11,1 ngàn tỷ đồng và trợ cấp ưu đãi người có công là 18 ngàn tỷ đồng.
