Kỹ sư hàng không vũ trụ KR Sridhar luôn nuôi dưỡng những ước mơ lớn. Trong những năm đầu sự nghiệp, ông từng làm việc tại NASA, phát triển công nghệ chuyển đổi carbon dioxide thành oxy – một bước tiến giúp duy trì sự sống trên các hành tinh khác, mở ra khả năng để con người có thể hít thở không khí trên sao Hỏa.
Thế nhưng, khi Liên Xô sụp đổ và cuộc đua không gian dần chậm lại, Sridhar quyết định chuyển hướng. Ông nhìn thấy tiềm năng to lớn trong việc mang công nghệ năng lượng sạch đến với tầng lớp trung lưu đang trỗi dậy trên toàn cầu – những người cần một nguồn năng lượng bền vững, rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn.
Hành trình 24 năm cho “thành công sau một đêm”
Năm 2001, Sridhar đồng sáng lập công ty Ion America, sau đó đổi tên thành Bloom Energy vào năm 2006. Mục tiêu ban đầu là phát triển pin nhiên liệu – công nghệ tạo ra năng lượng sạch tại chỗ, không phụ thuộc vào lưới điện quốc gia.
Năm 2001, Sridhar đồng sáng lập công ty Ion America, sau đó đổi tên thành Bloom Energy vào năm 2006.
2 thập niên sau, thế giới bước vào cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) – nơi nhu cầu năng lượng tăng vọt, đặc biệt từ các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Và sản phẩm của Bloom Energy bất ngờ trở thành “chìa khóa” đúng lúc.
Về mặt lý thuyết, pin nhiên liệu có thể đưa các trung tâm dữ liệu vào vận hành chỉ trong vài tháng thay vì vài năm, bởi không phải chờ đợi việc lắp đặt tua-bin khí hay kết nối lưới điện vốn tồn đọng dài hạn.
Trong 12 tháng qua, giá cổ phiếu Bloom đã tăng tới 1.000%, nâng vốn hóa thị trường lên khoảng 28 tỷ USD. Công ty đã ký loạt hợp đồng lớn với Oracle, American Electric Power (AEP), Equinix và Brookfield Asset Management – đối tác 5 tỷ USD được công bố ngày 13/10 nhằm cung cấp năng lượng cho các nhà máy AI toàn cầu, bao gồm cả ở châu Âu.
“Khi ChatGPT ra mắt, chúng tôi nhận ra rằng mọi điều mình từng nói với thế giới về tương lai năng lượng đều đang diễn ra nhanh hơn. Đó là hành trình 24 năm cho một ‘thành công chỉ sau một đêm’. Tôi vui vì điều đó xảy ra trong chính cuộc đời mình”, ông Sridhar chia sẻ với Fortune.
Pin nhiên liệu – chiếc cầu nối cho kỷ nguyên điện sạch
Dù năng lượng gió và mặt trời phát triển mạnh, ông Sridhar cho rằng hai nguồn năng lượng này vẫn đối mặt vấn đề về tính ổn định, ngay cả khi có pin lưu trữ. Trong khi đó, các nhà máy điện khí và điện hạt nhân vẫn cần vài năm nữa mới có thể đáp ứng nhu cầu.
“Đó là lý do tại sao pin nhiên liệu tại chỗ chính là giải pháp, vừa là cầu nối, vừa là nguồn năng lượng lâu dài”, ông Sridhar nhận định.
Pin nhiên liệu oxít rắn (SOFC), công nghệ mà Bloom đã theo đuổi hơn 20 năm, hiện được xem là nền tảng của thế hệ điện sạch mới. Tính đến nay, công ty đã triển khai 1,5 gigawatt pin nhiên liệu, đủ cung cấp điện cho 1,2 triệu hộ gia đình, và đặt mục tiêu tăng lên 10 gigawatt mỗi năm từ hai trung tâm sản xuất tại Fremont (California) và Newark (Delaware).
Khác với các loại pin nhiên liệu truyền thống vốn đắt đỏ do sử dụng kim loại quý, axit ăn mòn hoặc vật liệu nóng chảy, công nghệ của Bloom dùng gốm sứ giá rẻ, không chứa kim loại quý và đạt hiệu suất điện cao hơn, vận hành ở nhiệt độ trên 800°C.
Bloom Energy giới thiệu một loạt các máy chủ năng lượng pin nhiên liệu cung cấp nguồn điện tại chỗ, ngoài lưới điện cho các trung tâm dữ liệu và nhiều hơn thế nữa.
Các cell pin chuyển đổi khí tự nhiên, hydro hoặc khí sinh học thành điện năng thông qua quá trình điện hóa sạch, không tạo ra khí thải carbon nếu dùng hydro xanh, và vẫn sạch hơn tua-bin khí ngay cả khi dùng khí tự nhiên. Đặc biệt, hệ thống được thiết kế dạng mô-đun, có thể mở rộng công suất linh hoạt hoặc di chuyển đến các trung tâm dữ liệu khác khi cần.
Hiện nay, công nghệ của công ty trở nên kinh tế hơn nhờ được hưởng tín dụng thuế từ Đạo luật One Big Beautiful do Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành.
Theo bà Marina Domingues, Giám đốc nghiên cứu năng lượng mới của Rystad Energy, chi phí điện từ pin nhiên liệu của Bloom hiện tương đương tua-bin khí chu trình hỗn hợp, nhưng có thể triển khai nhanh hơn và sạch hơn.
“Các trung tâm dữ liệu có hai yêu cầu hàng đầu: điện phải cực kỳ ổn định, và phải có ngay. Bloom đang mang đến giải pháp đúng vào thời điểm thị trường cần nhất. Cơ hội tăng trưởng là rất lớn”, bà Marina nhận định.
Ngoài lợi thế về quy mô, Bloom còn sở hữu chuỗi sản xuất nội địa – yếu tố quan trọng trong bối cảnh Mỹ thúc đẩy chính sách hồi hương sản xuất và áp thuế nhập khẩu. Hơn nữa, công ty chọn tập trung vào pin nhiên liệu cố định, trong khi nhiều đối thủ lại đổ dồn vào lĩnh vực vận tải.
“Bloom đặt cược đúng hướng. Họ không chỉ đi trước, mà còn có mối quan hệ sâu rộng với các thị trường trung tâm dữ liệu truyền thống – một lợi thế cạnh tranh rõ rệt", bà Marina nhận định.
Dù vậy, Bloom hiện chưa có lãi. Công ty lỗ ròng 29 triệu USD trong năm 2024, cải thiện đáng kể so với mức lỗ 300 triệu USD năm 2023, nhưng vẫn âm 66 triệu USD trong nửa đầu 2025.
